Opera i operetka

Opera romantyczna w XIX wieku.
Włochy - Gioacchino Rossini, mistrz stylu bel canto (piękny śpiew). Komponował śpiewne, piękne, łatwo wpadające
w ucho melodie. Libretta oper były oparte na tekstach komediowych, urzekały humorem, lekkością i wirtuozerią wokalną.
Opery Rossiniego - Włoszka w Algierze, Cyrulik sewilski, Otello,
 
Włochy - IIp. XIXw - Giuseppe Verdii, jeden z najwybitniejszych kompozytorów operowych.
Libretta oper Verdiego często oparte były na dramatach, między innymi Williama Szekspira (Makbet,Otello)  czy Fryderyka Schillera (Dziewica Orleańska, Zbójcy).
Od czasów Verdiego zmienił się charakter opery. Kompozytorzy dostrzegli, że przedstawienia operowe
gromadzą tłumy widzów, a muzyka może wywoływać w silne emocje. Słuchacze łatwo odczytywali aluzje
do sytuacji politycznej kraju.
Dla podkreślenia dramaturgi utworów Verdi często wprowadzał sceny zbiorowe oraz rozbudowane inscenizacje.
Verdi stworzył swój własny styl związany z włoską tradycją, charakteryzujący się żywą rytmiką, z popisami bel canta,
wielkimi scenami chóralnymi i doskonałym brzmieniem orkiestry.
Opery Verdiego - Rigoletto, Trubadur, Traviata, Aida, Otello.
 
     Duży wpływ na obraz opery miały śpiewaczki operowe - zwane primadonnami albo diwami. Posiadały one pięknie brzmiące głosy, zdolności do wykonywania długich, bogato zdobionych, rozbudowanych fraz.

Pod koniec XIX w literaturze zaczął dominować naturalizm, czyli dążenie do ukazywania i opisywania
prawdziwego życia i rzeczywistości. W operze takie dążenia propagowali weryści. (weryzm - skrajny realizm w sztuce).

Tematami dzieł były sceny z życia codziennego. Weryści odrzucili romantyczne tematy oparte na historii, mitologii,
baśni czy fantazji. Przedstawicielem tego nurtu w operze włoskiej był Giacomo Puccini.
Opery Pucciniego - Cyganeria, Tosca, Madame Butterfly

Niemcy - Ryszard Wagner.
Odrzucił dotychczasową formę opery (wzory włoskie i francuskie) i stworzył własną - dramat muzyczny.
Dramat muzyczny miał być połączeniem słowa, śpiewu, języka orkiestrowego, akcji, gry i scenografii.
Postaci z oper Wagnera pochodzą ze świata legend i mitologii germańskiej, często mają charakter symboliczny.

Motywy przewodnie - tematy muzyczne, którym Wagner wyznaczył rolę charakterystyki osób i sytuacji.
Rozbudowana orkiestra dzięki motywom przewodnim uzupełniała to co nie powiedziane w tekście.
W operach Wagnera bardzo rozbudowana jest harmonia, dzięki chromatyce, enharmoni i alteracjom.
Dramaty Wagnera - Tristan, tetralogia Pierścień Nibelunga (Złoto Renu, Walkiria, Zygfryd, Zmierzch bogów);

Kontynuatorem idei Wagnera był w Niemczech Ryszard Strauss.
Opery Straussa - Salome, Elektra,

Rosyjska opera romantyczna miała charakter narodowy.
Kompozytorzy rosyjscy - Michaił Glinka (Rusłan i Ludmiła), Aleksandr Borodin (Kniaź Igor), Mikołaj Rimski-Korsakow (Śnieżka), zwracali szczególną uwagę na odrębność narodowa.
Modest Musorgski rozwinął ideę narodowego dramatu muzycznego o tematyce historycznej ( Borys Godunow i Chowańszczyzna ).

Polska opera romantyczna - Stanisław Moniuszko.
Nazwany ojcem polskiej opery narodowej.
Opery Moniuszki - ( Halka, Hrabina, Straszny dwór, Paria )

Czeska opera narodowa - Bedrich Smetana (Sprzedana narzeczona).

Operetka to odmiana opery, charakteryzująca się lekką, melodyjną muzyką i komediową akcją.
Treścią operetki były najczęściej sercowe perypetie bohaterów.
Narodziny operetki złączone są z nazwiskiem Jakuba Offenbacha.
5 lipca 1855 roku odbyła się w Paryżu premiera jego operetki - Dwóch ślepych.
Offenbach stworzył model operetki paryskiej. Muzyka jest tu bardzo ważnym elementem.
Przeważają melodie z najprostszym akompaniamentem oraz żywe tańce z kankanem na czele.
Operetki Offenbacha (ok. 90) - Orfeusz w piekle, Piękna Helena, Życie paryskie.

W Polsce pierwsze operetki pojawiły się na scenie Teatru Wielkiego w Warszawie w 1859r